؛ بی تردید در میان زنان و بانوان اسلام، حضرت زهرا (س) سرآمد و از محبوبترین چهره های دینی، فرهنگی، اجتماعی و علمی زمانه خود بودند. شخصیت حضرت فاطمه الزهرا (س) جزو سرور زنان عالم شمارده می‌شوند و در دامن پاک پیامبر اکرم (ص) و یگانه دختر حضرت خدیجه کبری (س) است.
پس از همراه بودن حضرت زهرا (س) با پیامبر اکرم (ص) عشق و عفت و شخصیت ممتاز این بانو به خانه حضرت علی (ع) رسید و به همسری امیرالمونین (ع) درآمد و از دامن پاک این مادر حضرت حسن مجتبی (ع) و سیدالشهدا (ع) و زینب (س) حماسه آفرین راه جد بزرگوارشان رسول اکرم (ص) و، ولی شان امیرالمومنین (ع) پرورش یافتند.
نام و القاب حضرت فاطمه الزهرا (س)
فاطمه، در لغت به معنی بریده شده و جدا شده است و علت این نامگذاری بر طبق احادیث نبوی، پیروان فاطمه (س) به سبب او از آتش دوزخ بریده، جدا شده و برکنارند.
اما نام زهرا به معنای درخشنده است و از امام ششم، امام صادق (ع) روایت شده که «چون دخت پیامبر در محرابش می‌ایستاد (مشغول عبادت می‌شد)، نورش برای اهل آسمان می‌درخشید؛ همانطور که نور ستارگان برای اهل زمین می‌درخشد.»
در نام دیگر صدّیقه به معنی کسی است که به جز راستی چیزی از او دیده نمی شود. همچنین طاهره به معنای پاک و پاکیزه، مبارکه به معنای با خیر و برکت، بتول به معنای بریده و دور از ناپاکی، راضیه به معنای راضی به قضا و قدر الهی و مرضیه یعنی مورد رضایت الهی.
کنیه‌های فاطمه (ع) نیز عبارتند از: ام الحسین، ام الحسن، ام الائمه، ام ابی‌ها و...که «ام ابی‌ها» به معنای مادر پدر است و رسول اکرم (ص) دخترش را با این صفت یاد می کرد؛ این نام حکایت از آن دارد که فاطمه (س) مانند مادری برای رسول خدا بوده و تاریخ نیز گواه خوبی بر این معنی دارد؛ حضرت فاطمه (س) هم زمانی که در خانه پدر بودند و پس از وفات خدیجه (س) غمخوار پدر و مایه پشت گرمی و آرامش رسول خدا بود و در این راه از هیچ اقدامی مضایقه نمی‌کرد، و هم در جنگ‌ها که حضرت فاطمه (س) بر جراحات پدر مرهم می‌گذاشت و چه در تمامی مواقف دیگر حیات رسول خدا.
ولادت
حضرت فاطمه (س) در سال پنجم بعد از بعثت و در روز ۲۰ جمادی الثانی در مکه چشم به جهان گشود. چون به دنیا آمد، به قدرت الهی لب به سخن باز کرد و گفت: «شهادت می‌دهم که جز خدا، الهی نیست و پدرم رسول خدا و آقای پیامبران است و شوهرم سرور اوصیاء و فرزندانم (دو فرزندم) سرور نوادگان هستند.» اکثر مفسران شیعی و عده‌ای از مفسران بزرگ اهل تسنن نظیر فخر رازی، آیه آغازین سوره کوثر را به فاطمه (س) تطبیق کردند و او را خیر کثیر و باعث بقا و گسترش نسل و ذریه پیامبر اکرم (ص) ذکر کردند.
گفتنی است؛ آیه انتهایی این سوره نیز دلیل خوبی براین مدعاست که در آن خداوند به پیامبر (ص) خطاب می‌کند و می‌فرمایند همانا دشمن تو ابتر و بدون نسل است.
چگونگی ازدواج حضرت زهرا (س) و تربیت فرزندان
حضرت زهرا (س) از جمله دختران مدینه و مکه بود که خواستگاران فراوانی داشت. رسول خدا (ص) به آن‌ها فرمودند که اختیار فاطمه در دست خداست. بنا بر آنچه که انس بن مالک نقل کرده است، عده‌ای دیگر از میان نامداران مهاجر، برای خواستگاری فاطمه (س) به نزد پیامبر (ص) رفتند و گفتند حاضریم برای این وصلت، مهر سنگینی را تقبل نماییم. رسول خدا (ص) همچنان مسأله را به نظر خداوند موکول می کرد تا سرانجام جبرئیل بر پیامبر (ص) نازل شد و گفت: «ای محمد! خدا بر تو سلام می‌رساند و می‌فرمایند فاطمه (س) را به عقد علی (ع) درآور، خداوند علی (ع) را برای فاطمه و فاطمه را برای علی پسندیده است.»
حضرت علی (ع) نیز مانند دیگر مردان آن زمان از خواستگاران حضرت فاطمه (س) بودند تا با امر پروردگار این وصلت به سرانجام رسید.
امام علی (ع) نیز از خواستگاران فاطمه (علی‌ها السلام) بود و حضرت رسول بنا بر آنچه که ذکر گردید، به امر الهی با این وصلت موافقت نمود. مقدمات ازدواج حضرت فاطمه (س) با مهر کمی (بر خلاف رسوم جاهلی که مهر بزرگان بسیار بود) به خانه امام علی (ع) آمد. ثمره این ازدواج مبارک، ۵ فرزند به نام‌های حسن، حسین، زینب، ام کلثوم و محسن (که در جریان وقایع پس از پیامبر (ص) سقط شد)، بود. امام حسن و امام حسین (ع) از امامان ۱۲ گانه هستند، که در دامان چنین مادری تربیت شدند و ۹ امام دیگر (به غیر از امام علی (ع) و امام حسن (ع)) از ذریه امام حسین (ع) هستند و بدین ترتیب و از طریق فاطمه (س) به رسول خدا (ص) منتسب می‌گردند و از ذریه ایشان به شمار می‌روند. و به خاطر منسوب بودن ائمه طاهرین (به غیر از امیر مؤمنان (ع)) به آن حضرت، فاطمه (س) را "ام الائمه" (مادر امامان) گویند.
نحوه شهادت و صیت حضرت زهرا (س)
هنگامی که حضرت زهرا (س) در بستر بیماری بود، روزی امام علی (ع) نزد خود فراخواند تا پیش همسر خود وصیت کند. به همین جهت به امیرالمونین (ع) وصیت کرد تا پس از وفاتش، فاطمه (س) را شبانه غسل دهد و شبانه کفن نماید و شبانه دفن کند و احدی از کسانی که در حق او ستم روا داشته‌اند، در مراسم تدفین و نماز خواندن بر جنازه او حاضر نباشند.
سرانجام روز سوم جمادی الثانی سال یازدهم هجری حضرت فاطمه الزهرا (س) پس از رنج بیماری و بی مهری زمان جور، به شهادت رسید.
حضرت فاطمه (س) از امیرالمونین (ع) طلب آب کردند و بوسیله آن بدن مطهر خویش را شستشو داد و غسل کردند. سپس جامه‌ای نو پوشید و در بستر خوابید و پارچه‌ای سفید به روی خود کشید؛ چیزی نگذشت که دختر پیامبر (ص)، بر اثر حوادث ناشی از هجوم به خانه ایشان، دنیا را ترک نموده و به شهادت رسید؛ در حالیکه از عمر مبارکش بنا بر مشهور، ۱۸ سال بیشتر نمی‌گذشت و بنا بر مشهور تنها ۹۵ روز پس از رسول خدا در این دنیا زندگی کردند.
